Sanity testing là gì? Phân biệt Sanity Testing và Smoke Testing
Sanity testing là gì và tại sao bước kiểm thử này lại quan trọng trong quy trình phát triển phần mềm? Đây là kỹ thuật giúp đánh giá nhanh tính ổn định của bản build sau khi cập nhật hoặc sửa lỗi. Nếu bạn muốn hiểu rõ hơn về sanity testing và cách áp dụng hiệu quả trong công việc, hãy đọc bài viết chi tiết dưới đây của Codestar nhé!
Sanity testing là gì?
Sanity testing (kiểm thử tỉnh táo) là bước kiểm thử nhanh nhằm xác minh các chức năng cốt lõi của phần mềm sau khi có bản build mới hoặc thay đổi nhỏ trong mã nguồn. Mục tiêu là kiểm tra xem các tính năng chính có còn hoạt động đúng hay không trước khi thực hiện các kiểm thử chuyên sâu hơn.
Sanity testing giúp xác định sớm sự ổn định của bản build, tránh lãng phí thời gian cho các bước kiểm thử chi tiết nếu build đang bị lỗi nghiêm trọng. Khác với kiểm thử hồi quy, sanity testing chỉ tập trung vào các chức năng bị ảnh hưởng trực tiếp bởi thay đổi, thực hiện nhanh và không quá chi tiết.
Ví dụ: Nếu sửa lỗi liên quan đến đăng nhập, sanity testing sẽ kiểm tra các thao tác như đăng nhập, đăng xuất, đổi mật khẩu. Nếu hoạt động ổn định, nhóm kiểm thử có thể tiếp tục các bước kiểm thử sâu hơn; nếu không, bản build sẽ được trả lại để sửa lỗi.
Vì sao phải thực hiện Sanity testing?
Sanity testing đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng phần mềm, đặc biệt là sau khi thực hiện các thay đổi hoặc sửa lỗi. Mục đích chính của nó là xác minh nhanh chóng và hiệu quả rằng các chức năng chính của ứng dụng vẫn hoạt động như mong đợi sau những chỉnh sửa, từ đó giảm thiểu rủi ro phát sinh các vấn đề nghiêm trọng trong quá trình sản xuất.
Việc thực hiện sanity testing mang lại nhiều lợi ích thiết thực:
- Tiết kiệm thời gian và chi phí: Bằng cách nhanh chóng phát hiện các lỗi nghiêm trọng, sanity testing giúp ngăn chặn việc dành quá nhiều thời gian và nguồn lực cho việc kiểm tra các tính năng không hoạt động đúng cách. Điều này đặc biệt quan trọng trong các dự án có thời gian và ngân sách hạn hẹp.
- Tập trung vào các chức năng quan trọng: Sanity testing tập trung vào việc kiểm tra các chức năng cốt lõi của ứng dụng, đảm bảo rằng những tính năng này hoạt động ổn định. Điều này giúp đảm bảo trải nghiệm người dùng cơ bản không bị ảnh hưởng bởi các thay đổi mới.
- Xác định nhanh chóng các hồi quy: Sau khi sửa lỗi hoặc thêm tính năng mới, sanity testing giúp xác định xem các thay đổi này có vô tình gây ra các vấn đề hồi quy (regression) hay không. Điều này giúp ngăn chặn việc các lỗi đã được sửa chữa tái xuất hiện.
- Tăng cường sự tin cậy của bản dựng: Việc vượt qua sanity testing giúp tăng cường sự tin cậy của bản dựng (build) mới, tạo niềm tin cho nhóm phát triển và các bên liên quan rằng bản dựng này đủ ổn định để tiếp tục các giai đoạn kiểm tra sâu hơn.
Quy trình thực hiện Sanity testing
Quy trình Sanity testing thường được thực hiện sau khi build mới được nhận từ đội ngũ phát triển và trước khi tiến hành các kiểm thử sâu rộng hơn.
Các bước chính trong quy trình Sanity testing:
- Xác định phạm vi kiểm thử: Xác định các chức năng quan trọng và các thành phần cốt lõi của hệ thống cần được kiểm tra. Phạm vi này thường tập trung vào các khu vực bị ảnh hưởng trực tiếp bởi các thay đổi mới.
- Chuẩn bị môi trường kiểm thử: Đảm bảo môi trường kiểm thử ổn định và phản ánh môi trường production (môi trường sản xuất) một cách chính xác nhất có thể. Điều này bao gồm việc thiết lập dữ liệu kiểm thử phù hợp.
- Thực hiện kiểm thử: Tiến hành kiểm tra nhanh chóng và tập trung vào các chức năng chính. Sử dụng các test case (trường hợp kiểm thử) cơ bản để xác minh rằng các thay đổi không phá vỡ các chức năng hiện có.
- Ghi lại kết quả: Ghi lại kết quả kiểm tra một cách chi tiết, bao gồm các lỗi (bug) được phát hiện và các bước để tái hiện chúng. Việc này giúp đội ngũ phát triển nhanh chóng xác định và sửa chữa các vấn đề.
- Báo cáo: Báo cáo kết quả kiểm tra cho đội ngũ phát triển. Nếu các lỗi nghiêm trọng được tìm thấy, build có thể bị từ chối và trả lại cho đội ngũ phát triển để sửa chữa.
Lưu ý quan trọng: Sanity testing không phải là một hình thức kiểm thử toàn diện (comprehensive testing). Mục tiêu chính là xác minh nhanh chóng và hiệu quả rằng build mới đủ ổn định để tiếp tục các giai đoạn kiểm thử tiếp theo.
Phân biệt Sanity Testing và Smoke Testing
Trong quy trình kiểm thử phần mềm, sanity testing và smoke testing là hai loại kiểm thử quan trọng, thường được thực hiện để đảm bảo chất lượng của bản build. Tuy nhiên, chúng có mục đích và phạm vi khác nhau, dẫn đến sự nhầm lẫn. Để hiểu rõ hơn về sanity testing là gì, chúng ta cần phân biệt nó với smoke testing.
Sanity testing tập trung vào việc kiểm tra tính hợp lý của các thay đổi hoặc sửa lỗi mới trong bản build. Mục đích chính là xác minh rằng những thay đổi này không gây ra các vấn đề nghiêm trọng và phần mềm vẫn hoạt động ổn định sau khi tích hợp những thay đổi đó. Nó là một dạng kiểm thử hẹp và sâu, thường được thực hiện sau smoke testing, khi bản build đã được xác nhận là đủ ổn định để tiếp tục kiểm thử.
Ngược lại, smoke testing là một loại kiểm thử rộng nhưng nông, nhằm mục đích xác minh các chức năng cốt lõi của phần mềm có hoạt động đúng hay không. Nó được thực hiện ngay sau khi bản build được tạo ra, trước khi bất kỳ kiểm thử chi tiết nào được thực hiện. Nếu smoke testing thất bại có nghĩa là bản build có vấn đề nghiêm trọng và cần được trả lại cho nhóm phát triển để sửa chữa.
| Tiêu chí | Sanity Testing | Smoke Testing |
| Mục đích | Kiểm tra nhanh các chức năng bị ảnh hưởng sau khi sửa lỗi hoặc cập nhật nhỏ. | Kiểm tra xem build mới có đủ ổn định để thực hiện kiểm thử toàn diện. |
| Phạm vi | Hẹp – chỉ tập trung vào các tính năng liên quan trực tiếp đến thay đổi. | Rộng – kiểm tra tổng quan toàn hệ thống ở mức căn bản. |
| Thời điểm thực hiện | Sau khi fix bug hoặc cập nhật một phần nhỏ. | Sau khi build mới được tạo và tích hợp. |
| Mức độ chi tiết | Tương đối chi tiết với các khu vực cụ thể. | Nông, chỉ kiểm tra các chức năng chính nhất. |
| Ai thực hiện? | Thường do QA Tester. | Có thể do QA hoặc Developer thực hiện. |
| Tính chất kiểm thử | Không chính thức, thực hiện nhanh. | Thường mang tính chính thức hơn để quyết định build có thể test tiếp hay không. |
| Kết quả mong đợi | Xác nhận tính năng bị ảnh hưởng hoạt động đúng. | Xác nhận build đủ ổn định để chuyển sang kiểm thử sâu. |
| Ví dụ | Kiểm tra lại chức năng đăng nhập sau khi sửa lỗi login. | Kiểm tra toàn bộ các chức năng chính: mở app, login, điều hướng, thao tác cơ bản. |
Tóm lại, sanity testing xác minh tính hợp lý của các thay đổi, trong khi smoke testing xác minh chức năng cốt lõi của phần mềm. Sanity testing đi sâu vào các khía cạnh cụ thể bị ảnh hưởng bởi các thay đổi, trong khi smoke testing kiểm tra một loạt các chức năng quan trọng. Cả hai loại kiểm thử này đều quan trọng để đảm bảo chất lượng của phần mềm, nhưng chúng được thực hiện ở các giai đoạn khác nhau của quy trình kiểm thử và có mục tiêu khác nhau.
Kết luận
Sanity testing đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng phần mềm sau mỗi lần cập nhật hoặc sửa lỗi. Khi được thực hiện đúng cách, nó giúp phát hiện sớm các vấn đề nghiêm trọng, tiết kiệm thời gian kiểm thử và đảm bảo rằng bản build đủ ổn định cho các bước QA tiếp theo.
Nếu bạn muốn trở thành một QA Tester chuyên nghiệp, nắm chắc các kỹ thuật kiểm thử từ cơ bản đến nâng cao, hãy đăng ký ngay khóa học Tester tại Codestar. Khóa học được thiết kế bài bản, thực hành thực tế và phù hợp cho cả người mới bắt đầu nâng cao chuyên môn và có công việc tester. Hãy đăng ký ngay hôm nay để không bỏ lỡ cơ hội!
